گیاهان دارویی

استفاده از گیاهان و محصولات تهیه شده از آنها برای درمان بیماری های عفونی در میان مردم سراسر دنیا رواج دارد. در این محصولات ترکیباتی وجود دارند که از رشد پاتوژن ها جلوگیری کرده و یا آنها را از بین می برند این ترکیبات فاقد اثرات سمی و یا با اثرات سمی کم برای سلول میزبان می باشند. در سالهای اخیر بررسی های زیادی خواص ضد میکروبی داروهای گیاهی را گزارش نموده اند و استفاده از این گیاهاندر تولید داروهای ضد میکروبی جدید بطور روزافزون در حال گسترش می باشد. تمایل به مصرف داروهای گیاهی در پی عوارض جانبی استفاده از آنتی بیوتیک های سنتزی بوده است. گزارشها حاکی از اثرات ممانعت کنندگی عصاره انار از رشد استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و کلبسیلا پنئومانیا است. پوست میوه انار دارای ترکیب Punicalaginمی باشد این ترکیب در برابر باکتری هایی مانند استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس ها مؤثر می باشد. در یک آزمایش اثرات ضد میکروبی عصاره پوست انار که با حلال هایقطبی مختلفی بدست آمده بود بر باکتری های گرم منفی و گرم مثبت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که به ترتیب عصاره های استونی، متانولی و آبی دارای بیشترین اثر بر باکتری ها می باشند. هر دو نوع عصاره آبی و الکلی پوست انار دارای خواص ضد میکروبی بر باکتری های روده ای یعنی سالمونلا تایفی و ویبریو کلرا می باشند ولی در این میان تأثیر عصاره الکلی بیشتر می باشد. عامل اصلی خواص ضد باکتریایی در انار الکالوئیدها و تانن ها گزارش شده اند.عصاره آبی و الکلی پوستمیوه انار در مقابل انواع گونه های اشرشیاکلی فعالیت ضد میکروبی دارند و در این بین عصاره آبی اثر بیشتری بر اشریشیاکلی انتروهموراژیک می گذارد. بنابراین از این گیاه می توان برای تولید داروهایی در درمان بیماری های حاصل از اشریشیاکلی استفاده نمود.در بررسی هایی که روی خواص ضد میکروبی عصاره الکلی گیاهان دارویی سنتی در مقابل باکتری های مقاوم به دارو، انجام گرفت، نتایج نشان دادند که عصاره انار دارای خواص ضد میکروبی در برابر یک یا چند باکتری مقاوم به دارو می باشد. از میوه انار می توان در تولید داروهایی برای کنترل بیمای های باکتریایی استفاده نمود به ویژه در مواردی که احتمال حضور باکتری مقاوم به داروهای سنتزی وجود دارد. لازم به ذکر است که پوست خشک شده انار همانند عصاره الکلی آن دارای خواص ضد میکروبی می باشد.

بررسی هانشان داده اند که ایزوله شده از پوست انار دارای خواص ضد قارچی در مقابل کاندیدا آلبیکانسمی باشد. البته فعالیت ضد قارچی پوست انار در مورد ارگانیسمهای مختلف، متفاوت است به طوریکه این محصول از رشد پنی سیلیوم سیترینوم برای ۸ روز، پنی سیلیوم پاتولینومبرای ۴روز و پنی سیلیوم راکفورتی برای۳ روز جلوگیری می کند در حالیکه اثری بر رشد آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس پارازیتیکوس ندارد.می توان از عصاره میوه انار در تولید مواد قارچ کش استفاده نمود. با اینکه عصاره بخشهای مختلف گیاه انار دارای فعالیت های قارچ کشی و ویروس کشی می باشند ولی اساساٌ اثری بر قابلیت زنده ماندن باکتریها ندارند و تنها قادر به جلوگیری کردن از رشد این میکروارگانیسمها هستند.عصاره الکلی انار و حتی ژل تهیه شده از پری کارپ میوه انار دارای اثر ممانعت کنندگی در برابر کاندیدا آلبیکانس می باشند. بنابراین می توان از عصاره انار به عنوان عاملی برای درمان بیماریهای ناشی از گونه های مختلف کاندیدا استفاده نمود. این محصول همچنین اثر درمان بخشی به بیماری استئوماتیت ( التهاب دهانی ) نیز دارد.

بررسیهای آزمایشگاهی نشان می دهند که گیاهان داروئی سنتی دارای فعالیتهای مشخص ضد ویروسی و یا محدود نمودن اثرات زیان آور ویروس ها هستند. عصاره بسیاری از ریشه ها، ساقه ها و میوه ها در تولید مواد داروئی مورد استفاده قرار می گیرند. عصاره میوه انار دارای فعالیت در مقابل ویروس های تبخال در انسان (VSR) و ویروس دستگاه تنفسی انسان (VSH) می باشد. بسیاری از ترکیبات موجود در طبیعت مانند فلاوونوئیدها، تانن ها، مشتقات اسید کافئیک، ترپنوئیدها و ساپونین ها دارای خواص ضد VSH و VSR می باشند. انار دارای مقادیر فراوانی تانن می باشد و بنابراین فعالیت های ضدویروسی عصاره انار را می توان به این مواد نسبت داد. از آنجا که عصاره انار فاقد پلی فنل ها می باشد ( با عبور دادن عصاره از ستون پلی آمید می توان به این نتیجه رسید ) بنابراین این ترکیبات مسئول اثرات ضد ویروسی این محصول نمی باشند.عصاره الکلی میوه انار نیز دارای فعالیت های شدید ضد ویروسی در مقابل ویروس آنفولانزا است. عصاره استخراج شده از پری کارپ میوه انار اثر ممانعت کنندگی در برابر ویروس های دستگاه تناسلی انسان دارد. تانن ها از نسخهبرداری و تولید مثل ویروس ها جلوگیری نموده و بدین ترتیب اثر کشندگی خود را اعمال می نمایند و همچنین از اتصال یا جذب ویروس به سلول های هدف جلوگیری می کنند. اولین هدف داروهای ضد ویروس نیز جلوگیری از ورود ویروس به درون سلول هدف می باشد. عصاره آبی پوست انار دارای خاصیت ویروس کشی در ترکیب با سولفات آهن است. همچنین این ترکیب دارای خواص ضد ویروسی در مقابل ویروس سیستم ایمنی بدن انسان (HIV ) و پلی ویروسها است.